W dniu 10 kwietnia 2025 roku Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Nowe przepisy wprowadzają istotne zmiany w zakresie zatrudniania cudzoziemców, mające na celu uproszczenie procedur, zwiększenie przejrzystości oraz uszczelnienie systemu zatrudnienia. Ustawa wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.
Najważniejsze Zmiany w Przepisach:
- Pełna elektronizacja procedur: Wszystkie formalności związane z wydawaniem zezwoleń na pracę, składaniem wniosków oraz odbiorem decyzji będą realizowane za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
- Zniesienie testu rynku pracy: Dotychczasowy obowiązek sprawdzania dostępności pracowników krajowych na dane stanowisko zostaje zastąpiony możliwością określenia przez starostę listy zawodów i rodzajów pracy, w których nie będą wydawane zezwolenia na pracę cudzoziemcom w danym powiecie.
- Zaostrzenie kar za nielegalne zatrudnienie: Wysokość grzywny za nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi została podniesiona z dotychczasowych 1 000–30 000 zł do 3 000–50 000 zł za każdego nielegalnie zatrudnionego pracownika.
- Obowiązek przekazywania kopii umowy: Pracodawcy są zobowiązani do przesyłania kopii umowy zawartej z cudzoziemcem przed rozpoczęciem pracy, zarówno w przypadku zezwoleń na pracę, jak i oświadczeń o powierzeniu pracy.
- Rozszerzenie obowiązków informacyjnych: Pracodawcy muszą informować odpowiednie organy o rozpoczęciu, niepodjęciu lub zakończeniu pracy przez cudzoziemca, a także o przerwach w zatrudnieniu przekraczających dwa miesiące.
- Wzmocnienie kontroli: Straż Graniczna i Państwowa Inspekcja Pracy zyskały uprawnienia do przeprowadzania niezapowiedzianych kontroli oraz prowadzenia równoczesnych działań kontrolnych.
- Nowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia na pracę: Zezwolenie nie zostanie wydane m.in. w przypadku zaległości podatkowych pracodawcy, nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne, czy też gdy przedsiębiorstwo zostało założone głównie w celu ułatwiania wjazdu cudzoziemcom.
Korzyści dla Działów HR:
- Uproszczenie procedur: Elektronizacja procesów pozwala na szybsze i bardziej efektywne zarządzanie zatrudnieniem cudzoziemców.
- Większa przejrzystość: Jasne i jednoznaczne przepisy ułatwiają interpretację i stosowanie prawa.
- Redukcja biurokracji: Zniesienie testu rynku pracy eliminuje jeden z etapów procesu zatrudniania.
- Lepsza kontrola nad procesem zatrudnienia: Obowiązek informowania o zmianach w zatrudnieniu pozwala na bieżące monitorowanie sytuacji.
- Zwiększenie bezpieczeństwa prawnego: Jasno określone sankcje i obowiązki minimalizują ryzyko nieświadomego naruszenia przepisów.
- Możliwość planowania zatrudnienia: Określenie przez starostów list zawodów, w których nie będą wydawane zezwolenia, pozwala na lepsze planowanie potrzeb kadrowych.
- Dostęp do informacji: System teleinformatyczny umożliwia bieżący dostęp do statusu spraw związanych z zatrudnieniem cudzoziemców.
Korzyści dla Cudzoziemców:
- Szybsze procedury: Elektronizacja procesów skraca czas oczekiwania na decyzje administracyjne.
- Większa przejrzystość: Jasne przepisy pozwalają na lepsze zrozumienie wymagań i obowiązków.
- Ochrona przed nadużyciami: Zaostrzenie kar dla pracodawców zniechęca do nielegalnego zatrudniania i wyzysku.
- Lepsza informacja: Obowiązek przekazywania kopii umowy i informowania o zmianach w zatrudnieniu zapewnia cudzoziemcom dostęp do istotnych informacji.
- Zwiększone bezpieczeństwo zatrudnienia: Nowe przepisy chronią przed nagłym zakończeniem pracy bez odpowiednich formalności.
- Możliwość planowania kariery: Jasne zasady zatrudnienia pozwalają na lepsze planowanie ścieżki zawodowej w Polsce.
- Ułatwienia w legalizacji pobytu: Przejrzyste procedury ułatwiają uzyskanie dokumentów legalizujących pobyt i pracę.
Wyzwania dla Działów HR i Cudzoziemców
- Nowe obowiązki administracyjne: Wprowadzenie dodatkowych obowiązków informacyjnych może zwiększyć obciążenie działów HR.
- Ryzyko sankcji: Zaostrzenie kar za nieprzestrzeganie przepisów zwiększa ryzyko finansowe dla pracodawców.
- Potrzeba szkoleń: Nowe przepisy wymagają przeszkolenia pracowników odpowiedzialnych za zatrudnianie cudzoziemców.
- Adaptacja do systemu teleinformatycznego: Przejście na elektroniczne procedury może wymagać inwestycji w infrastrukturę IT.
- Zależność od decyzji lokalnych władz: Określenie przez starostów list zawodów, w których nie będą wydawane zezwolenia, może wpłynąć na dostępność pracowników w niektórych branżach.
- Wzrost kosztów zatrudnienia: Dodatkowe obowiązki i ryzyko kar mogą zwiększyć koszty związane z zatrudnianiem cudzoziemców.
- Potencjalne opóźnienia: Wprowadzenie nowych procedur może początkowo prowadzić do opóźnień w procesie zatrudniania.
Podsumowanie
Nowa ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom wprowadza szereg zmian mających na celu usprawnienie i uszczelnienie systemu zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Choć nowe przepisy niosą ze sobą pewne wyzwania, to jednak w dłuższej perspektywie mogą przyczynić się do zwiększenia przejrzystości i bezpieczeństwa na rynku pracy. Dla pracodawców i cudzoziemców kluczowe będzie dostosowanie się do nowych wymagań oraz bieżące śledzenie zmian w przepisach.
W razie potrzeby nasza kancelaria oferuje wsparcie w zakresie: szkoleń, audytu, analizy i pomocy w zakresie dostosowania procedur zatrudniania cudzoziemców do nowych wymagań prawnych.
Przygotował: Olgierd Chrobak – Prawnik Imigracyjny